Blog: Zes redenen om Babette’s Feast (anders) te bekijken
1 De Paus
Wist je dat Babette’s Feast de favoriete film is van paus Franciscus? Babette’s Feast is niet zomaar een eetfilm, het eten is een spirituele transformatie.
De dorpelingen in de film leven een spartaans leven, volgens de strenge regels van hun voormalige dominee. De twee dochters van de dominee zorgen voor de zwakkeren in het dorp en houden de regels van het geloof in stand. In hun sobere levensvisie zien ze overvloed en zinnelijk genot haast als goddeloze hekserij. Zowel Babette als de Paus zien daarin de beperking. Hun zelfgemaakte kerkregels zitten de relatie van de dorpelingen tot God danig in de weg.
“De meest intense vreugde in het leven ontstaat wanneer we vreugde bij anderen kunnen opwekken, als een voorproefje van de hemel. Dat is niet de vreugde van egocentrische ijdelheid maar de vreugde vanuit het vrijelijk geven van broederlijke liefde, precies zoals Babette dat doet.”, aldus de paus. De onbedwingbare vreugde van de tafelgasten is te zien aan de vervoering die het overheerlijke eten hen brengt. Niet langer mopperen de dorpsgenoten op elkaar, niet langer zijn ze ontevreden over zichzelf, de maaltijd leidt tot een verzoening met elkaar en met zichzelf.
2 De Chef
Babette is een vrouw die vlucht van de Parijse opstand in 1871, waarbij de alles verloor: haar huis, geld, haar man en zoon, haarr werk en haar gemeenschap. De twee vrome zusters nemen haar aan als inwonende hulp. Babette maakt het feestelijk diner uit dankbaarheid voor de zussen, maar dat is niet de enige reden.
Babette blijkt in Parijs een gelauwerde chef te zijn geweest van het culinaire restaurant Café Anglais, een restaurant dat tot 1913 overigens werkelijk heeft bestaan. Eén van haar Parijse gasten zei dat ze het vermogen had om een diner om te zetten in een soort liefdesrelatie die geen onderscheid maakte tussen lichamelijke en geestelijke begeerte.
Met het winnen van een loterij kan ze haar oude passie nog 1 keer laten gelden: koken als een kunstenaar. Want creëren is de essentie van haar zijn en van haar vak. Al haar gewonnen geld gaat op aan die ene maaltijd, maar ‘een kunstenaar is nooit arm’ zegt ze. Ze kookte in Parijs voor de rijken die zo’n maaltijd konden betalen, maar nu offerte ze haar eigen geld om te koken voor de mensen waarvan ze houdt.
3 De kunstenaar
De filmregisseur Gabriel Axel was een Deen maar groeide op in Parijs. Hij was niet alleen opgeleid als acteur maar was ook zeer geïnteresseerd in schilderkunst. Babette’s Feast is verreweg zijn bekendste film en zijn cinematografie benadert schilderkunst. Zo is het werk van Vermeer, en Rembrandt te herkennen (veel donkere tinten met heldere accenten) en het werk Arrangement in Grey and Black, portrait of the artist’s mother door James McNeill Whistler. (Whistler’s Mother, 1871) is vrij letterlijk vertaalt in een scène.
4 De culinair regisseur
De culinaire regisseur was Jan Pedersen van restaurant La Cocotte in Kopenhagen, de echte uitvinder van het ikonische gerecht “Caille en Sarcophage”. Het filmen van het diner duurde twee weken. Voor de scène werden 30 kwartels en sarcophage gemaakt. De acteur die de generaal speelde wilde echter onder geen beding echt de hersenen uit het kopje van de kwartel zuigen. De chef bereidde daarom speciaal een hersenvulling van marsepein.
Het internationale succes van de film (de eerste Oscar voor een Deense film) leidde ertoe dat wereldwijd restaurateurs het vijf-gangen-diner aanboden voorafgaand aan de film: zowel in Amerika als in het Kopenhagense restaurant van Pedersen was maandenlang de Caille en Sarcophage het hoogtepunt.
5 De ontwerper
Actrice Stéphane Audran speelt Babette en was zelf overigens ook een zeer verdienstelijke thuiskok. Ze speelde ook nog in twee andere eetfilm: Le charme discret de la bourgeoisie van Luis Bunuel (1972) en Au petit marguery (1995). Audran had een vaste kledingontwerper: Karl Lagerfeld, die ook de kleding van Babette ontwierp. Audran bewaarde al zijn schetsen, die en de mantel van Babette zijn in de Parijse Cinematèque te bezichtigen.
6 De schrijver
Schrijfster Karen Blixen (a.k.a. Isak Denisen) is vooral bekend geworden van haar memoires Out of Africa, eveneens verfilmd. Ze leed een groot deel van haar leven aan syfilis, opgelopen via haar overspelige man, en kon of wilde jarenlang niet goed eten. Ze stierf langzaam aan ondervoeding toen ze het korte verhaal Babette’s Feast schreef.
Bovendien was Blixen op dat moment bankroet. Ze sloot een weddenschap af met een vriend die zei dat ze met haar verhalen nooit in The Saturday Evening Post zou komen. Schrijf over eten, tipte hij nog wel, want Amerikanen houden van eten. Ze won de weddenschap en the rest is history.
Bronnen:
The sacred foodways of film, Antonio D. Sison, 2016, ebook
Food in the Movies, 2d ed., Steve Zimmerman, 2010, ebook
The Discovery of Meaning in Babette’s Feast, Wanda Avila, 2013
Reconciling desire and fear, food as art in Babette’s Feast, Carolyn Levy, 2014
Revisiting Babette’s Feast: portrait of an artist, S. Murdy, 2023
Why does pope Francis want us to watch the movie Babette’s Feast, Philip Kosloski, 2016
Stéphane Audran, Vermeer and Lagerfeld: The Visual Richness of Babette’s Feast, Ada Pîrvu, 2023
